De poolexpedities van Jean-Louis Etienne

De poolexpedities van Jean-Louis Etienne

"We beleven in een mensenleven zelden intense momenten zoals deze"

 
Jean-Louis Etienne (1946) staat vooral bekend om zijn Noordpoolexpedities. Op 14 mei 1986 werd deze Franse ontdekkingsreiziger de eerste man die alleen de Noordpool bereikte nadat hij 63 dagen lang zijn slee met voorraden had voortgetrokken. GPS en mobiele telefoons bestonden toen nog niet. Hij werd geleid door de zon en zijn positie werd gevolgd door de Franse ruimtevaartorganisatie Centre National d'Etudes Spatiales met behulp van een Argos-baken, dat zijn aankomst op de pool bevestigde. In april 2010 stak Jean-Louis Etienne voor het eerst de ijzige Noordelijke IJszee over in een heteluchtballon, na een solovlucht van 5 dagen en 2 uur. Vijfendertig jaar na dit eerste wapenfeit blikt hij terug op de hoogtepunten van dit avontuur, de lessen en de toekomst van poolexploratie.

Welke herinneringen hebt u aan uw solo Noordpoolexpeditie?

Jean-Louis Etienne: Het was een cruciale ervaring voor mij. Ik was 40 jaar oud en had al bijna 14 jaar grote avonturen achter de rug als expeditiedokter: de zeilrace rond de wereld met Eric Tabarly, de Himalaya, Everest, Patagonië ... En dit was mijn persoonlijke, meest intense avontuur. Toen heb ik de geneeskunde opgegeven en ben ik organisator van poolexpedities geworden.

Wat gaat men zoeken op de Noordpool?

J.-L. E: Persoonlijke voldoening. Technisch gezien is het niet zo ingewikkeld - u hoeft alleen maar een slee te trekken. Aan de andere kant vereist het een mentale en fysieke toewijding die ik al had. Het terrein is erg chaotisch. En ik ben bij -52°C geweest en dat is natuurlijk een fysieke maar ook mentale aanval op het lichaam. Het was mijn eigen Everest.

En vond u die persoonlijke voldoening?

J.-L. E: Oh ja, voor de volle 100%! Het is een project waar ik heel hard aan gewerkt heb. Ik heb een jaar aan de eerste poging in 1985 gewerkt en ben toen mislukt. Het jaar daarop kwam ik terug en slaagde ik. Zulke intense momenten beleeft men zelden in het leven. Wanneer je op deze rotatie-as van de Aarde aankomt die door niets gematerialiseerd wordt, is dat ronduit mystiek. Ik zeg wel eens dat elke cel in mijn lichaam gelukkig was.

Hoe zou u de Noordpool omschrijven?

J.-L. E: Het is het blauw van de lucht en het wit van de sneeuw. Er is helemaal geen geur en het is er stil, er heerst een grote katoenachtige en alles omhullende stilte. Hier kan men zijn evenwicht verliezen maar na een tijdje, als je de hele tijd op het ijs loopt, begin je de nuances te zien.

Hebben deze expedities ook een wetenschappelijk doel?

J.-L. E: Als we naar de poolgebieden gaan, zijn we bevoorrechte getuigen van de opwarming van de aarde. De polen spelen een belangrijke rol in het klimaat en vandaag worden ze erdoor beïnvloed. Als je al lange tijd naar de polen gaat, word je bevraagd en heb je de legitimiteit om over klimaatverandering te praten. Van tijd tot tijd ga ik naar middelbare scholen om over de grote ontdekkingsreizigers te praten en dan realiseer ik me dat we ze niet meer kennen.

Hoe ziet u de hedendaagse poolexploratie?

J.-L. E: Exploratie in de breedste zin van het woord vindt nog steeds plaats. Wat veranderd is ten opzichte van onze voorgangers, zijn de gereedschappen. Twee eeuwen geleden brachten we stalen van dieren of planten mee terug. Tegenwoordig nemen we stalen en werken we aan genetisch erfgoed. Er zijn nog steeds veel wetenschappelijke ontdekkingsreizigers, maar er zijn er maar weinig die hun verhalen vertellen. Het is heel belangrijk om deze verhalen door te geven aan de volgende generaties.

Fotocredits: © Christopher Michel, © Bublik Polina